نقدی برتعطیلی پنج‌شنبه‌های مدارس

خبرگزاری تسنیم: پایان بخشیدن بر رویه تعطیلی پنج‌شنبه‌های مدارس آنقدرها هم آسان و کم هزینه نیست با وجود آنکه برخی دانش‌آموزان از ساعات طولانی حضور در مدارس گلایه دارند اما معلمان از طرفداران جدی تعطیلی پنج شنبه‌ها هستند!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم،‌ 5ماهی است که از حضور علی اصغر فانی در راس وزارت آموزش و پرورش می‌گذرد. در این مدت بارها طرح‌های مختلفی را زبان آقای وزیر شنیدیم طرح‌هایی از جمله سرانه‌ای کردن بودجه مدارس، خرید خدمات آموزشی از مدارس غیرانتفاعی و لغو تعطیلی پنج شنبه‌های مدارس که به نوعی خط بطلان بر ماجرای تعطیلاتی بود که در زمان دولت قبل رقم خورد.

پس از روی کارآمدن دولت یازدهم خبر افزایش ساعت کاری کارمندان تا ساعت 16.15 و لغو کاهش ساعت کاری که در دولت قبل رقم خورده بود با نارضایتی بسیاری از کارمندان دولت مواجه شد اما این افزایش ساعت کار اجرایی شد و این بار وزارت آموزش و پرورش در تلاش است تا بر ماجرای تعطیلی پنج شنبه مدارس خط پایانی کشیده و مجدد پنج شنبه‌ها را به تقویم آموزشی مدارس بازگرداند؛‌موضوعی که اعلام آن از سوی شخص وزیر کافی بود تا موج گسترده‌ای از مخالفت‌ها را در سطح جامعه ایجاد کند به گونه‌ای که وزارت آموزش و پرورش مجبور شد تا از موضع خود کوتاه بیاید.

اما چه اتفاقی افتاد که مسئولان جدید وزارت آموزش و پرورش تنها با گذشت 5 ماه از حضورشان در این مجموعه تصمیم برآن گرفتند که بر طرح "تعطیلی پنج‌شنبه‌های مدارس" که در دولت قبل اجرایی شد، خط بطلان بکشند؟‌زمانی که به سراغ مسئولان جدید رفته و از آنها دلیل این کار را جویا می‌شویم متفق القول اعلام می‌کنند که تعطیلی پنج‌شنبه‌های مدارس مصوبه قانونی نداشت این جمله را بارها از شخص نخست وزارتخانه یعنی آقای وزیر گرفته تا معاونان وی شنیده‌ایم.

** وقتی می‌گوئیم پنج‌شنبه تعطیلی یعنی پرورش دلبخواهی

وقتی می‌گوییم مدرسه تعطیل است یعنی کار را شل کردیم یعنی آموزش جای پای محکمی دارد و پرورش دلبخواهی است این جملات را حمیدرضا کفاش معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش عنوان کرده و می‌گوید: سال تحصیلی آینده همچنان پنج‌شنبه‌ها مدارس تعطیل خواهند بود اما کنار این تعطیلی ازآن‌جایی که مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش تأکید دارد ساماندهی زمان آموزش در 5 روز هفته باشد و یک روز به فعالیت‌های فوق‌برنامه یعنی اردو، آموزش معلمان و فعالیت‌های تربیتی اختصاص یابد، وزیر آموزش و پرورش برای احیای این موضوع دستور دادند.

** استدلال‌های حاجی بابایی درخصوص قانونی بودن تعطیلی پنج‌شنبه‌ها

اما حمیدرضا حاجی بابایی وزیر سابق آموزش و پرورش که طراح و اجرا کننده ایده تعطیلی پنج‌شنبه مدارس بوده معتقد است که تعطیلی پنج‌شنبه مدارس مطابق با قانون است.

وی در این خصوص می‌گوید:تعطیل کردن 5 شنبه ها در راستای استحکام خانواده‌ها صورت گرفت باید از طریق بیشتر کردن زمان با هم بودن خانواده‌ها به مسائل تربیتی فرزندان بیشتر اهمیت داد. تصمیم‌گیری برای تعطیلی مدارس در روز 5 شنبه بر اساس فصل هشتم از این سند بر عهده شورای عالی آموزش و پرورش تحت عنوان ساماندهی زمان آموزش در دو نوبت مصوب شده است.در راهکار 1ـ1 سند تحول در آموزش و پرورش در مدارس متناسب سازی حجم و محتوای کتب درسی و ساعات و روزهای آموزشی با توانمندی ها مطرح شده است که تعطیلی 5 شنبه ها در مدارس در راستای این بند مصوب شده است.

وزیر سابق آموزش و پرورش بیان می‌کند: منحصراً باید برنامه های آموزشی در 5 روز اول دوره آموزشی باشد ولی مدارسی که توانایی مالی دارند می توانند برای روزهای 5 شنبه خود برنامه ریزی کنند تا دانش‌آموزان در این روز از برنامه ها استفاده کنند. در برنامه ساماندهی زمان آموزش هفته به سه قسمت تقسیم شده است که در آن روزهای 5 شنبه با مدیریت خانواده ها بسته شده است. برای تعطیلی 5 شنبه ها یک کار تحقیقاتی شده است و از 33 هزار نفر نظرسنجی به عمل آمده است که بیش از دو سوم این جامعه هدف با تعطیلی مدارس در روزهای 5 شنبه موافق بودند؛ این در حالی است که با توجه به اجرای این طرح به مدت 3 سال در کشور قطعاً این برنامه موافقان بیشتری را با خود همراه کرده است.بر اساس تعطیلی 5 شنبه های مدارس، برنامه های دیگری تدوین شده‌اند مانند ساعات موظفی معلمان که در صورت لغو تعطیلی مدارس در روزهای 5 شنبه این ساعات به هم می ریزد و باید نیرو های جدیدی برای افزایش ساعات آموزشی در نظر گرفته شود که این امکان پذیر نیست.

** هر وزیری ساز خود را می‌زند

صرف نظر از قانونی یا غیرقانونی بودن تعطیلی پنج‌شنبه‌ها آنچه که این روزها مورد انتقاد کارشناسان، فرهنگیان و خانواده‌ها قرار گرفته این است که چرا هر وزیر جدیدی که در راس وزارت آموزش و پرورش قرار می‌گیرد تلاش می‌کند تا طرح‌های قبلی را لغو و برنامه‌های خود را اجرا کند؟ اگر رفتن پنج‌شنبه‌ها از مدارس شتابزده بود پس چرا مسئولان فعلی در حال ادامه مسیر گذشتگان بوده و تلاش دارند تا باز هم با شتابزدگی پنج‌شنبه‌ها را به مدارس بازگردانند؟ برای بازگشت پنج‌شنبه‌ها به مدارس از خانواده‌ها و فرهنگیان نظر سنجی شده است؟‌بازگشت پنج‌شنبه‌ها به مدارس بر اساس کدام طرح پژوهشی و مطالعاتی است؟ آیا تعطیلی پنج‌شنبه مدارس دست مایه بازی‌های سیاسی شده است یا واقعا نفع عمومی جامعه در این ماجرا هدف اصلی است؟

** نظرسنجی یک روش غیرعلمی

اگرچه حمیدرضا کفاش، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش درخصوص نظرسنجی معتقد است که نظرسنجی یک متودولوژی غیرعلمی است؛ در کجای دنیا از چنین متدی برای تصمیم‌گیری امور مهم استفاده می‌شود؟ آیا با این روش می‌توان سرنوشت تعلیم و تربیت را مشخص کرد؟

** دانش‌آموزان درباره تعطیلی پنج‌شنبه‌ها چه می‌گویند؟

بنابراین به سراغ جامعه فرهنگیان و دانش‌آموزان رفتیم تا نظر آنها را در رابطه با تعطیلی پنج‌شنبه‌های مدارس لغو یا باقی ماندن آن جویا شویم.

مهدی دانش‌آموز سال دوم دبیرستان است که چندان دلخوشی از تعطیلی پنج‌شنبه مدارس ندارد چرا که از طولانی شدن زمان حضورش در مدرسه در سایر روزهای هفته خسته شده است.

وی می‌گوید: اگر درهای مدارس روزهای 5شنبه باز شود بهتر است چرا که دیگر از ساعات طولانی ماندن در مدرسه در طول روزهای هفته رها می‌شویم الان باید تا ساعت 3 در مدرسه بمانیم و از ساعت یک به بعد دیگر کشش نداریم به خصوص بچه‌هایی که منزلشان دور است وقتی ساعت 3 تعطیل می‌شویم دیرتر به خانه می‌رسند.

اما برخی از هم سن و سالان مهدی هستند که نظر متفاوتی با او را دارند وقتی به سراغ مریم دانش‌آموز سال سوم راهنمایی می‌رویم و نظرش را در رابطه با تعطیلی پنج شنبه جویا می‌شویم، از این موضوع استقبال کرده و می‌گوید: با تعطیل شدن پنج‌شنبه‌ها فرصت بیشتری را برای استراحت داریم چرا که جمعه‌ها را مشغول رسیدگی به کارهای عقب افتاده و مطالعه درس‌ها هستیم تا برای شنبه و حضور در کلاس درس آماده باشیم اما وقتی پنج شنبه تعطیل است می‌توانیم این روز به تفریح و گشت‌وگذار با خانواده و حتی خرید بپردازیم.

** وقتی دبیرستانی‌ها تعطیلات را بیشتر دوست دارند

طبق نتایج تحقیقات پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در رابطه با تعطیلی پنج‌شنبه‌های مدارس بیشتر دبیرستانی‌ها موافق تعطیلی هستند و از این طرح رضایت دارند، رضایت آنها بالای 80 درصد و رضایت دبستانی‌ها بالای 60 درصد است. در دوره دبیرستان فضای مدرسه برای دانش آموزان خسته کننده است. وقتی دانش آموزان بزرگتر می شوند مدرسه برای آنها مکان خوب و مفیدی نیست. همچنین رضایت مادران خانه دار از طرح تعطیلی پنج‌شنبه‌ها بیشتر است.

به سراغ معلمان که می‌رویم انگار مقاومت‌ها در برابر لغو تعطیلی پنج‌شنبه مدارس بیشتر می‌شود.

** معلمانی که بیشتر از دانش‌آموزان طرفدار تعطیلات هستند!!

یکی از مدیران مدارس شهرستان‌های استان تهران با اعلام موافقتش با طرح تعطیلی پنج شنبه مدارس می‌گوید:‌نباید انقدر با معلم و دانش‌‌آموز همانند یک آزمایشگاه برخورد کرد برای رد و قبولی یک طرح باید حداقل 6 تا 7 سال از زمان اجرای آن بگذرد اینکه یک وزیر می‌رود و وزیر بعدی آمده و تصمیم می‌گیرد تا طرح قبلی را لغو کند اصلا اقدام صحیحی نیست در چنین شرایطی صرفا معلمان و دانش‌آموزان تحت فشار قرار گرفته و لطمه می‌بینند.

وی می‌افزاید:‌هم‌اکنون اکثر مدارس تا ساعت 3 دایر هستند بنابراین باید پنج‌شنبه‌ها تعطیل باشند تا دانش‌آموزان و معلمان استراحت کنند اگر قرار است تا تعطیلی پنج‌شنبه‌ها لغو شود باید ساعت کار مدارس را مانند گذشته تا 12 کنند. سوالی که از مسئولان آموزش و پرورش داریم این است که بر اساس کدام پژوهش و تحقیق علمی تصمیم گرفته‌اند تا تعطیلی پنج‌شنبه‌ها را لغو کنند.برای رد این طرح باید صبر کرد تا 5 الی 6 سال بگذرد.

** اگر فعالیت‌های فوق برنامه اختیاری باشد اصلا درهای مدارس بازنمی‌شود

این مدیر بیان می‌کند: معلمان و دانش‌اموزان به ماندن در مدرسه تا ساعت 3 عادت کرده‌اند حالا اگر بیایم و این نظم را به هم بریزیم و بگوییم دوباره شما پنج‌شنبه‌ها به مدرسه بیایید با اعتراض آنها همراه می‌شود. اگر بخواهیم درهای مدارس را برای فوق برنامه و فعالیت‌های پرورشی باز کنیم حضور دانش‌آموزان باید کاملا اختیاری باشد و در این صورت اصلا درهای مدارس بازنمی‌شود چون مدارس ما آرمانی نیستند و تجهیزاتی برای انجام فعالیت‌های فوق برنامه نداریم.در کل ایران نهایت 3 تا 4 مدرسه داریم که امکانات فوق برنامه دارند این صحبت‌ها و طرح‌ها صوری است اگر بخواهیم روز پنج شنبه در مدارس را بازکنیم باز هم به سمت درس و کتاب می‌رویم و مجبور هستیم تا به معلم دینی بگوییم تو بیا و برای دانش‌آموز به صورت تئوری در رابطه با مباحث دینی صحبت کن.

برخی از مدیران و معلمان نیز معتقدند که نوع نگرش به تعطیلی پنج‌شنبه مدارس صحیح نیست و بیشتر از آنکه جنبه آموزشی و پرورشی مهم باشد در حال برخورد سیاسی با این موضوع هستیم.

** مسئولان وعده به موضوعاتی ندهند که عملیاتی نیست

یکی از معلمان منطقه 12 شهر تهران در این خصوص می‌گوید: چرا قبل از اینکه این موضوع در آموزش و پرورش نهایی شود رسانه‌‌ای شده است؟ با توجه به فشار آموزشی که بر روس دانش‌اموزان می‌آید به تعطیلی پنج‌شنبه‌ها نیاز است و اگر قصد داریم تا یک روز بدون کیف را در مدارس اجرا کنیم به حضور معلمان در مدارس نیاز است هم‌اکنون اگر در زنگ تفریح ناظم بالای سر دانش‌آموزان نباشد هزاران مشکل پیش می‌آید.

وی می‌افزاید: مسئولان آموزش و پرورش می‌گویند در روز بدون کیف و کتاب حضور معلمان اختیاری است یا از نیروهای حق التدریس استفاده می‌کنیم چرا وعده به چیزی می‌دهند که امکانش وجود ندارد؟ هم‌اکنون به مدارس بخشنامه زده‌ اند که به کارگیری نیروی آزاد حتی به صورت مجانی ممنوع است وقتی نیروی مجانی را هم نمی‌خواهند چگونه قصد دارند برای یک روز بدون کیف و کتاب نیروی حق التدریس بگیرند؟

این معلم ادامه می‌دهد: رهاکردن ده‌ها دانش آموز در مدرسه‌ای که فقط برای نشستن و گوش دادن ساخته شده و هیچ امکانات دیگری ندارد چگونه عملیاتی می‌شود هم‌اکنون مدارس ما این امکان را ندارند که در ساعت ورزش دو کلاس با هم دیگر به حیاط آمده و ورزش کنند پس چگونه می‌خواهیم در این مدارس روز بانشاط را اجرا کنیم؟‌ حتی درتهران با کمبود مربی پرورشی مواجه هستیم چگونه می‌خواهیم یک روز را به فعالیت‌های تربیتی اختصاص دهیم. آموزش و پرورش توان پرداخت حق التدریس معلمان را ندارد آن وقت می‌خواهد برای روز بدون کیف و کتاب به معلمان حق الزحمه پرداخت کند! این موضوعات عملیاتی نیست.

به گزارش تسنیم، تعطیلی پنج‌شنبه مدارس از جمله اقداماتی بود که در دولت قبل با وجود نظرات مخالف بسیاری از کارشناسان اجرایی شد و حالا حدود دو سال است که از اجرای این طرح می‌گذرد و اینبار مسئولان جدید آموزش و پرورش تصمیم گرفته‌اند تا این رویه نادرست را پایان دهند اما پایان بخشیدن به این رویه نادرست آنقدرها هم آسان و کم هزینه نیست و با مخالفت‌های گسترده‌ای در میان افکار عمومی جامعه به ویژه جامعه فرهنگیان مواجه می‌شود.

در حالی که طبق سند تحول بنیادین باید ساعاتی برای فعالیت‌های فوق برنامه در مدارس در نظر گرفته شود به نظر می‌رسد تیم جدید وزارتخانه در تلاش برای احیای این موضوع است اما در شرایط فعلی تحقق این هدف کمی دشوار به نظر می‌رسد و مدارس نیز امکانات لازم را برای اجرای فعالیت‌های فوق برنامه ندارند اما از سوی دیگر نباید نسبت به این مسئله بی‌توجه بود که تعطیلی پنج شنبه‌های مدارس آنگونه که کارشناسان آموزشی بارها اعلام کرده‌اند موجب افت کیفیت آموزش و یادگیری در مدارس می‌شود، حال باید با در نظر گرفتن تمام این جوانب تصمیمی صحیح و به دور از شتابزدگی را برای تعطیلات پنج شنبه مدارس اتخاذ کرد.